Zo dan, mijn geliefde broeders, een iegelijk mens zij ras om te horen, traag om te spreken, traag tot toorn; Want de toorn des mans werkt Gods gerechtigheid niet. Daarom, afgelegd hebbende alle vuiligheid en overvloed van boosheid, ontvangt met zachtmoedigheid het Woord, dat in u geplant wordt, hetwelk uw zielen kan zaligmaken. En zijt daders des Woords, en niet alleen hoorders, uzelven met valse overlegging bedriegende. Want zo iemand een hoorder is des Woords, en niet een dader, die is een man gelijk, welke zijn aangeboren aangezicht bemerkt in een spiegel; Want hij heeft zichzelven bemerkt, en is weggegaan, en heeft terstond vergeten, hoedanig hij was. Maar die inziet in de volmaakte wet, die der vrijheid is, en daarbij blijft, deze, geen vergetelijk hoorder geworden zijnde, maar een dader des werks, deze, zeg ik, zal gelukzalig zijn in dit zijn doen. Indien iemand onder u dunkt, dat hij godsdienstig is, en hij zijn tong niet in toom houdt, maar zijn hart verleidt, dezes godsdienst is ijdel. De zuivere en onbevlekte godsdienst voor God en den Vader is deze: wezen en weduwen bezoeken in hun verdrukking, en zichzelven onbesmet bewaren van de wereld.
— Jakobus 1:19-27
We keren terug naar waar we gisteren gebleven waren. Die hoorder, laten we hem Gerben noemen, wil eigenlijk wel naar een goede preek luisteren en op z’n tijd leest hij ook een goed boek. In dat boek wordt hem zijn toestand getekend zonder God, maar dan… hij wil zelfs nog wel luisteren hoe het met zijn ziel gesteld is. Hij is nieuwsgierig wat de dominee in de preek van hem ‘maakt’. Op een duidelijke wijze wordt zijn geestelijke toestand getekend; het is als het ware een foto van zijn ziel. Hij wordt geestelijk doorgelicht, waar hij zelf bij is, natuurlijk.
En dan? Dan krijgt hij opeens haast. Waarom? Het valt zwaar tegen, eigenlijk kan hij het niet geloven, dat hij zo lelijk, zo afschuwelijk, zo afzichtelijk voor God is. Ga jij ook weleens voor je eigen beeld op vlucht? Je komt dat vandaag nog wel tegen. Dan ga je toch naar een andere fotograaf, naar een andere dominee, die misschien iets mooiers voor je heeft? Iets positiever, in plaats van zo negatief. Heb je je beeld herkend? Je hebt wel indrukken van dood en eeuwigheid, wel eens ontroerd, beslist niet onverschillig, godsdienstig, niet eens oppervlakkig en toch… alleen een hoorder van het Woord? Denk erom dat het hier niet gaat over onkerkelijke mensen of heidenen, maar over trouwe en nette kerkmensen (tenminste voor het oog van mensen).
Maar de HEERE doorlicht ons hart tot in de diepste schuilhoeken en voor Hem kunnen we niets verbergen. Het gaat op het scherp van de snede. Weet je wat we nodig hebben? Het ontdekkende werk van de Heilige Geest, want die leidt in alle waarheid. Hij velt ook over hoorders een rechtvaardig oordeel! Wat komt het er in de weg der zaligheid nauw op aan. Als de Heilige Geest jou doorlicht, dan kun je niet weglopen, maar op je knieën smeken om ontferming en genade en… of je niet alleen een hoorder maar ook een dader des Woord mag worden. Dat geeft rust, vrede en zaligheid.
Door B.S. van Groningen